Thị trường xuất bản manga Việt Nam chịu hậu quả từ nạn dịch lậu thế nào?

NXB Nhật sẽ khắt khe, xem xét kỹ lưỡng những lời đề nghị mua bản quyền từ các nhà phát hành nhỏ ở Việt Nam là một trong những ảnh hưởng từ nạn dịch lậu đến thị trường xuất bản manga Việt Nam.

Năm ngoái một nền tảng chia sẻ các dự án của người Việt tự sáng tác đã được tạo ra trên mạng xã hội, thậm chí được nhiều người dịch có tiếng quảng bá với tên gọi Readism. Tuy nhiên, Readism lại đăng tải BL webtoon (Dạ Họa Tập) lẫn những bộ BL manga cực kỳ nổi tiếng đến từ 7 NXB Nhật đang cộng tác với nhà phát hành Việt Nam một cách công khai: Takeshobo (Canis, Super Seme), Houbunsha (Hãy Trở Thành Papa Của Con Nhé, Đường Kẻ Tình Yêu, Dã Ngoại Thảnh Thơi), Taiyo Tosho (Seven Days), Libre (Tiệm Cà Phê Mắt Kính, Mauri và Long Thần), Frontier Works, Kasakura (Vanilla - Chocolate - Cigarette), Shodensha (One Room Angel, Người Lạ Bên Bờ Biển, Onna No Sono No Hoshi).

Nhiều độc giả chân chính đã lên tiếng phản đối nhưng người phụ trách vẫn không dỡ. Vì các công ty Hàn Quốc ngại kiện tụng, xử lý với các trường hợp đến từ Việt nam nên Readism vẫn tiếp tục phát triển, thậm chí chạy quảng cáo cho series In These Words của nhóm GP. “Người tính không bằng trời tính”, một số độc giả đã liên hệ với 7 NXB bị hại trong Readism để tố cáo việc đăng truyện lậu của Readism từ một nhà phát hành có vị thế ở Việt Nam. Vì vậy Taiyo Tosho là nhà đầu tiên gửi văn bản cảnh cáo về việc các ấn phẩm của họ bị sử dụng một cách bất hợp pháp trên trang chủ vào ngày 18/3 (cho dù không chỉ đích danh).

Hiện tại, Libre và các NXB còn lại bắt đầu thực hiện các hành động pháp lý cần thiết khiến trang readism đã bị “bay màu”. Đây là một vụ bê bối lớn nhất trong ngành xuất bản manga (sau vụ in lậu của công ty V.A) khi một nhà pháp hành đã không quản lý tốt nền tảng của mình, để up lậu tràn lan các tựa manga mới nhất ở Nhật Bản thuộc về những đối tác đang có thiện chí, tạo điều kiện đem sách hay đạt giải thưởng về cho độc giả Việt Nam.

Trước mắt các NXB Nhật sẽ khắt khe, xem xét kỹ lưỡng những lời đề nghị mua bản quyền manga/ BL manga từ các nhà phát hành nhỏ ở Việt Nam. Đó là một thiệt thòi đối với các công ty nhỏ, chưa có tên tuổi.

NXB Shinshokan: Năm xưa NXB KD ra series "Hương Tình Yêu" có cảnh nhạy cảm của một nhân vật đồng tính ở đoạn cuối nên buộc phải ngừng xuất bản, trong thời kỳ manga bị báo chí “mổ xẻ”, lên án rất gay gắt. Thế nên NXB Shinshokan và KD không còn hợp tác nữa cho dù KD đã xuất bản nhiều bộ đặc sắc như Sao Băng, Trò Chơi Vampire. Nhiều năm sau, công ty V.A đã in lậu các manga khác như Princess Princess, Black Sun Sliver Moon và Lời Nguyện Cầu và bị đối tác phát hiện. Nhưng NXB Shinshokan đã im lặng, từ chối mọi lời hợp tác của công ty V.A lẫn các đơn vị phát hành khác từ Việt Nam. Kể từ năm 2008 tới nay, NXB Shinshokan mới mở cửa cho Việt Nam, đồng ý bán bản quyền Princess Princess cho công ty I.

NXB Mag Garden: Khi công ty VA giải thể, đối tác của họ là NXB Mag Garden đã phát hiện ra công ty VA từng dịch lậu nhiều manga của họ, cho dù đứng dưới tên khác là công ty V.M. Vì vậy NXB Mag Garden từ chối mọi đề nghị mua bản quyền từ các công ty nhỏ tại Việt Nam. Sau này công ty I mở lời mua series Cô Dâu Pháp Sư, NXB Mag Garden đã cởi mở với các đơn vị xuất bản ở Việt Nam, bắt đầu bán nhiều tựa sách đình đám như Rồng Đi Tìm Nhà, Cô Bé Đến Từ Phía Bên Kia.

NXB Ichijinsha: Ichijinsha, người sở hữu series Wotakoi lẫn loạt họa sĩ vẽ BL manga nổi tiếng như Hideyoshico, Furuya Nagisa và Memeko Arii, từng đi khảo sát thị trường xuất bản manga ở Việt Nam kể từ năm 2009. Họ phát hiện ra các manga của công ty mình đã bị dịch lậu như 07 Ghost, Loveless và Karneval … Sau nhiều tháng nghiên cứu về mảng manga ở Việt Nam, ê kíp sản xuất của NXB Ichijinsha quyết định đưa Việt Nam ra khỏi danh sách thị trường tiềm năng. Từ đó họ thẳng thừng từ chối mọi lời đề nghị hợp tác đến từ các đơn vị lớn ở Việt Nam vì thiếu tin tưởng, vẫn còn giữ những định kiến cũ. Điều may mắn là Readism chưa up lậu bất kỳ tựa nào của NXB Ichijinsha bởi NXB Ichijinsha cực kỳ nghiêm túc trong việc bảo vệ bản quyền của mình, sẵn sàng nói không với một thị trường tồn tại các phi vụ bê bối như dịch lậu, gian dối với đối tác.

Trang Readism đã "bay màu" sau khi các NXB Nhật thực hiện các thủ tục pháp lý, lên tiếng cảnh cáo. Có lẽ người phụ trách nền tảng này không rành về bản quyền của Nhật Bản khi cho up lậu thoải mái tất cả sách mới đến từ 7 NXB BL manga có tên tuổi, thậm chí đang hợp tác với Việt Nam. Các NXB Nhật hoạt động theo tinh thần hợp tác - cùng nhau phát triển bền vững, sẵn sàng cảnh báo cho nhau khi có một đơn vị xấu ở nước ngoài. Họ bảo vệ bản quyền gắt hơn Hàn Quốc. Hàn Quốc thường ngại tranh chấp, kiện tụng với đơn vị nước ngoài, sẵn sàng thỏa hiệp để chuyện to hóa bé.

NXB Taiyo Tosho là đơn vị cực kỳ khó tính, duyệt hồ sơ mua bản quyền manga rất lâu. Chỉ có công ty I là nhà đầu tiên ở Việt Nam xuất bản manga Seven Days thuận lợi ở Việt Nam. Có nhiều nhà đã hỏi mua manga của Nojiko Hayakawa nhưng chưa nhận được sự đồng ý của đơn vị này. Việc Readism up lậu manga của NXB Taiyo Tosho sẽ khiến đối tác mất thiện cảm với nhà phát hành ở Việt Nam (Giả sử có đồng ý thì đối tác có thể hủy hợp đồng trong quá trình thương thảo bản quyền khi họ phát hiện một nhà phát hành khác đã up lậu sách mới để kiếm tiền). NXB Taiyo Tosho đã bày tỏ thái độ chống dịch lậu quyết liệt trên trang chủ vào ngày 18/3, cho dù không chỉ đích danh.

Ở thời điểm này, NXB Ichijinsha vẫn thẳng thừng từ chối mọi lời đề nghị hợp tác đến từ các đơn vị lớn ở Việt Nam vì thiếu tin tưởng, còn giữ những định kiến cũ. Điều may mắn là Readism chưa up lậu bất kỳ tựa nào của NXB Ichijinsha bởi NXB Ichijinsha cực kỳ nghiêm túc trong việc bảo vệ bản quyền của mình, sẵn sàng nói không với một thị trường tồn tại các phi vụ bê bối như dịch lậu, gian dối với đối tác.

Nguồn: Từ Lãng (group Maybe You Can't Stop Reading It)

>> Phim chuyển thể manga về nam giới mang bầu gây xôn xao cộng đồng mạng